initial translation

CVS version numbers

esperanto/intro/free.wml: INITIAL -> 1.1

1 files changed, 122 insertions, 0 deletions

diff --git a/esperanto/intro/free.wml b/esperanto/intro/free.wml
new file mode 100644
index 00000000000..6f3f5f4223a
--- /dev/null
+++ b/esperanto/intro/free.wml
@@ -0,0 +1,122 @@
+#use wml::debian::template title="Debian -- Kion signifas 'libera'?" NOHEADER="yes"
+#use wml::debian::translation-check translation="1.19"
+
+<H1>Kion signifas "libera"? <tt>aŭ</tt> Kion vi celas diri per "libera programaro"?</H1>
+
+<P><strong>Rimarko:</strong> Dum februaro de 1998 grupo decidis 
+    anstataŭigi la esprimon "programaro libera"
+(<i><a href="http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html">Free Software</a></i>)
+per "programaro de malfermita fontokodo"
+(<i><a href="http://www.opensource.org/docs/definition.html">Open Source
+Software</a></i>).  Tiel kiel oni klarigas malsupre, ambaŭ signifas esence
+la saman.</p>
+<p><em>Rimarko de la tradukinto:</em> En esperanto, traduko de esprimo "free" limigas
+la konfuzon de "senpaga" kaj "libera".  Tia konfuzo oftas, pleje sur dokumentoj
+en la angla.</p>
+<p><em>Rimarko de la tradukinto:</em> Mi uzis vortojn "programo" kaj "programaro" por "software".
+Eble iu opinius ke tio taŭgas por la GNU-a interpreto de "software", ne por la Debiana.
+Tial oni povus uzi "softvaro".</p>
+<p>Programo kiu estas senpaga, apenaŭ estas tute libera.  Eble vi
+ ne rajtas disdoni ĝin,
+kaj preskaŭ certe vi ne rajtas plibonigi ĝin.
+Programo licencita senpage estas ofte armilo en merkatkampanjo
+por promocii rilatan produkton aŭ por bankrotigi malpli grandan 
+konkurencanton.  Estas nenia garantio, ke ĝi daŭre estos senpaga.
+</p>
+<p>Vere libera programo estas ĉiam libera.  Programon lokitan en la
+"publika dominio" oni povas preni kaj meti en neliberan programaron.
+Ĉian plibonigon tiam faritan la socio perdas.  
+Por resti libera, programo devas havi kopirajton (aŭtorrajton)
+kaj permesilon (licencon).</p>
+<p>Por iu ne inicita, programo estas aŭ libera aŭ ne libera.
+Reala vivo estas multe pli komplika ol tio.  Por kompreni kiajn
+aferojn oni implicas kiam oni nomas programon libera, ni devojiĝu
+iom en la mondon de programaj permesiloj.
+</p>
+<p>Kopirajtoj kaj aŭtorrajtoj estas metodo por protekti rajtojn
+de verkinto de iaj laboraĵoj.  En plej multaj landoj, programoj
+kiujn vi skribas estas aŭtomate kopirajtitaj.  Permesilo estas maniero
+per kiu aŭtoro permesas uzon de sia verko (programo ĉi-okaze),
+al aliuloj, laŭ manieroj akcepteblaj de ili.  La aŭtoro respondecas
+enhavigi permesilon kiu deklaras tion, kiamaniere oni povas uzi la programon.
+Por pli taŭga diskuto pri kopirajtoj vidu
+<a href="http://www.copyright.gov/">http://www.copyright.gov/</a>.
+</p>
+<p>Kompreneble, malsamaj cirkonstancoj postulas malsamajn permesilojn.
+Programistaj firmaoj intencas protekti siajn enspezojn tiel ke ili
+liveras nur kompilitan kodon (kiu ne estas legebla de homoj) kaj 
+metas multajn restriktojn al uzo de la programoj.
+Aliflanke, aŭtoroj de liberaj programoj kutime postulas ian kombinaĵon de la jenaj:
+</p><ul>
+<li>Ne permesi uzon de la kodo en programo mallibera.  Ĉar ili liveras
+    sian kodon por ke ĉiuj uzu, ili ne volas vidi ke aliuloj ŝtelas ĝin.
+    Ĉi-okaze oni vidas uzon de la kodo kiel fidprovon: vi rajtas uzi ĝin,
+    dum vi ludas laŭ la samaj reguloj.
+</li><li>Protekti identecon aŭ aŭtorecon de la kodo.  Homoj tre fieras pri sia laboraĵo
+    kaj ne volas ke aliulo venu kaj forigu ilian nomon disde ĝi, aŭ asertu esti verkinta ĝin.
+</li><li>Distribui la fontokodon.  Unu problemo en plej multa komerca kodo estas ke vi ne
+    povas ripari erarojn (cimojn) aŭ agordi laŭvole ĝin, ĉar la fontokodo ne haveblas.
+    Ankaŭ, la firmao povas decidi ĉesi subteni ian aparaton, kian ajn vi uzas.
+    Multaj liberaj permesiloj devigas distribui la fontokodon.  Tio protektas la uzulon,
+    kiu estas permesata agordi laŭvole la programon por siaj bezonoj.  Tio havas ankaŭ 
+    aliajn konsekvencojn diskutotajn poste.
+</li><li>Devigi ian ajn laboraĵon kiu enhavus parton de ilia laboraĵo
+    (tiaj laboraĵoj nomiĝas <em>derivitaj laboraĵoj</em> en kopirajtaj
+    diskutoj) uzi la saman permesilon.
+</li></ul>
+<p>Multaj homoj skribas sian propran permesilon.  Tion oni ne rekomendas
+ĉar skribi permesilon kiu faras kion vi volas, implicas subtilajn nuancojn.
+Tro ofte la vortoj uzitaj estas dubasencaj, aŭ oni ellaboras kondiĉojn kiuj
+konfliktas unu kun la aliaj.  Skribi permesilon kiu starus antaŭ tribunalo
+estas eĉ pli malfacile.  Fortune, estas kelkaj permesiloj jam skribitaj
+kiuj eble faras kion vi volas.
+</p><p>Tri plej uzataj permesiloj estas:
+</p><ul>
+<li>La <a href="http://eo.wikipedia.org/wiki/GPL/esperanto_versio">Ĝenerala
+Publika Permesilo de GNU (GPL)</a>.  Iom da bona informo pri programaj
+permesiloj kaj kopio de la permesilo troviĝas en
+<a href="http://www.gnu.org/copyleft/copyleft.html">la retpaĝaro
+de GNU</a>.
+Tiu estas la plej ofte uzata libera permesilo en la mondo.
+</li><li><a href="http://www.opensource.org/licenses/artistic-license.php">Artista permesilo</a>.
+</li><li><a href="$(HOME)/misc/bsd.license">BSD-stila permesilo</a>.
+</li>
+</ul>
+<!--
+Clearly, no single license will fit everyone's needs. To help people select
+the license that is most appropriate for them, you might like to look at
+our <A HREF="license_disc">comparison of common Free Software licenses</A>.
+-->
+
+<p>Jen kelkaj trajtoj kiujn tiuj permesiloj havas komune:
+</p><ul>
+<li>Vi rajtas instali la programon en tiel multajn maŝinojn kiel vi volas.
+</li><li>Iom ajn da homoj rajtas uzi la programon samtempe.
+</li><li>Vi rajtas fari tiel multajn kopiojn de la programo kiel vi volas
+    kaj doni ilin al kiu ajn vi volas (libera aŭ malfermita redistribuo).
+</li><li>Estas nenia restrikto pri modifi la programon (krom por konservi iujn rimarkojn netuŝitaj).
+</li><li>Estas nenia restrikto pri distribui, eĉ vendi, la programon.
+</li></ul>
+<p>Ŝajnas ke ĉi tiu punkto lasta, kiu permesas ke oni vendu la programon por mono,
+iras kontraŭ la tuta ideo de libera programaro.  Reale ĝi estas unu ties forto.
+Ĉar la permesilo permesas liberan distribuon, iu ajn homo kiu akiris
+kopion ankaŭ povas distribui ĝin.  Eĉ provi vendi ĝin.  Praktike, kostas neniom
+da mono fari elektrajn kopiojn de programo.  Ofertado kaj mendado restigos la
+kostojn malaltaj.  Se taŭgas distribui grandan programon aŭ programagregaĵon
+per ia rimedo (kiel lumdiskoj) la vendanto rajtas libere postuli laŭvole iom
+ajn da mono.  Se la marĝeno de profitodono estas tro alta, tamen, novaj vendantoj
+povas eniri la merkaton kaj konkurenco kondukos malsupren la prezon.  Rezulte, vi
+povas aĉeti Debianan liveraĵon sur kelkaj lumdiskoj kontraŭ malmultaj eŭroj aŭ
+dolaroj.</p>
+<p>Kvankam libera programaro ne estas tute libera de restriktoj
+(nur meti ion en la publikan dominion faras tion) ĝi donas al uzulo 
+la flekseblecon fari kion ŝli bezonas por plenumi laboron.  Samtempe,
+ĝi protektas rajtojn de la aŭtoro.  Tio ja estas libereco.</p>
+<p>Projekto Debian estas forta subtenanto de libera programaro.
+Ĉar multaj malsamaj permesiloj estas uzataj por programaro, oni disvolvis
+kolekton da principoj, la
+<a href="../social_contract#guidelines">Principoj
+pri Libera Programaro de Debian</a> (<em>Debian Free Software Guidelines</em> aŭ DFSG),
+por starigi racian difinon de kio konsistigas liberan programaron.
+Nur programaron kiu plenumas la DFSG oni permesas en la ĉefa distribuo
+de Debian (<em>main</em>).</p>